เรื่องลมปากคนถือเป็นความจริงอันแน่นอนไม่ค่อยได้หรือไม่ได้ เพื่อถือเอาประโยชน์จงปฏิบัติอย่างนี้ สมมุติว่าเขานินทาเรา ลมออกมาจากปากเขา จากใจเขา ใจเขาไม่ดีเอง เขาสร้างเหตุไม่ดีมันก็เผาเขาเอง ลมออกมาปากสกปรก ก็เป็นปากเขาไม่ใช่ปากเรา ลมสกปรกก็เป็นลมปากเขาไม่ใช่ลมปากเรา หัวใจเขาไม่ดี คิดไม่ดี ถึงได้ดันลมสกปรกออกมาทางปากเขา ปากสกปรกก็เป็นปากเขา เป็นหัวใจเขา เราดีอยู่แล้ว เรารักษาอยู่แล้วจะเป็นไรไป ทีนี้ถ้าเขาสรรเสริญเรา ใจของเขาดี เขาสร้างเหตุอันดีไว้ ลมปากเขาออกมาก็เป็นลมสะอาด เป็นลมอรรถลมธรรม ปากเขาเป็นปากสะอาด เป็นปากอรรถปากธรรม มันก็ดีทั้งใจเขา ทั้งลมปากเขา ทั้งปากเขา เขาสร้างความดีไว้กับเขาโดยสมบูรณ์ เราก็ไม่ได้อะไรจากปากเขา ถ้าไม่ไปคิดสำคัญมั่นหมายขึ้นมาว่าเขานินทาเรา เขาสรรเสริญเราแล้วเสียใจและดีใจไปตาม
นี่พูดถึงเรื่องความนินทาความสรรเสริญ มันออกจากปากเขา จากใจเขา จากลมเขา เราอย่าไปยึดไปถือเอา ไม่ถูก ให้เรายึดเอาเหตุเอาผลเป็นสำคัญกว่าลมปาก ถ้าสมมุติว่าเขาตำหนิดี ตำหนิถูกต้องตามความจริง คนนั้นก็มีเหตุผล เขาจะรักษาตัวเขาได้ ตลอดหน้าที่การงานไม่ผิดพลาด เพราะเขาเป็นคนมีเหตุผล ถ้าสมมุติเขาชมเรา เขาก็มีเหตุผล คนนี้เขาดี ชมก็ถูกต้อง ตำหนิก็ถูกต้อง
นักปฏิบัติต้องผ่านเรื่องนี้จากหัวใจก่อน จะสรรเสริญนินทาใคร ตำหนิใครก็ควรตำหนิด้วยความเมตตาสงสาร ชมใครก็ควรชมด้วยเหตุด้วยผล ด้วยความอนุโมทนาจริงๆ ทั้งการติ ทั้งการชม ไม่เอาลมปากเข้ามาเผาเรา นักปฏิบัติธรรมต้องทำให้ได้อย่างนี้ จึงจะจัดว่าเป็นผู้มีเหตุผลเครื่องรักษาตัวในที่ทุกสถานตลอดกาลทุกเมื่อ ไม่เสียท่าให้ลมปากสกปรกทั้งหลาย ที่มีเต็มแผ่นดินถิ่นอาศัย เข้าทำลายจิตใจอันมีค่ามหาศาลได้
เพราะสมบัติทั้งโลกไม่มีสมบัติใดมีคุณค่าเท่าใจ พระพุทธเจ้าประเสริฐก็ประเสริฐเพราะใจฝึกฝนดีสมบูรณ์เต็มที่แล้ว พระสาวกทั้งหลายก็ประเสริฐเพราะใจที่ฝึกฝนอบรมดีเต็มที่แล้ว แม้พระธรรมก็แสดงความประเสริฐแก่โลกได้ เพราะใจสัมผัสธรรม ใจรู้ใจเห็นธรรม ใจเป็นภาชนะแห่งธรรม ใจนำออกแสดงจากพระพุทธเจ้าแลสาวกทั้งหลาย ผู้ใดไม่มองข้ามใจ บำรุงรักษาใจด้วยธรรมคือคุณความดีทั้งหลาย คอยรักษาใจ กาย วาจา ให้คิดให้พูด ให้ทำในสิ่งที่ชอบ ไม่ปล่อยให้ความชั่วเข้าไปเผาผลาญใจ ผู้นั้นย่อมอบอุ่นภายในใจ แม้ไม่มีเงินล้านก็ตาม ผู้นั้นจะมีหลักมีเกณฑ์ มีฝั่งมีฝา ทั้งเวลาเป็นอยู่และเวลาตายไป สุคโต เป็นสมบัติของผู้นั้นไม่สงสัย
หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน
เทศน์อบรมฆราวาส ณ วัดป่าบ้านตาด
เมื่อวันที่ ๑๓ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๕๒๕
การนินทาและสรรเสริญ
http://www.luangta.com
สมาธิเป็นเหตุเกิดปัญญา 